Xenia Leito over handreiking rechtvaardige energietransitie: ‘Het is óók een sociaal vraagstuk’

Hoe zorg je dat de overgang naar een klimaatneutraal energiesysteem rechtvaardig verloopt? Dat de lusten en lasten eerlijk worden verdeeld, ongeacht inkomen, opleidingsniveau en achtergrond? Een praktische handreiking, opgesteld met  partijen in de energiesector, gaat daar straks bij helpen. In een interview met Stroomversnelling vertelt collega Xenia er meer over.

Het afgelopen jaar ontwikkelden leden van Stroomversnelling – een vereniging van bouwers, toeleveranciers, corporaties, gemeentes, financiers, netbeheerders en anderen die zich richt op de energietransitie van de gebouwde omgeving in Nederland – een handreiking met vijf principes voor een rechtvaardige energietransitie:

1. Beschikbaar | We maken verduurzamingsoplossingen voor alle huishoudens bereikbaar;
2. Inclusief | We bieden maatwerk per doelgroep, zodat alle huishoudens en gebouweigenaren gelijkwaardig kunnen meedoen;
3. Duurzaam | We dragen bij aan de veiligheid en gezondheid van de gebouwde omgeving, voor de korte- en lange termijn;
4. Toekomstgericht | We wachten niet af, maar gaan aan de slag met de kennis van nu en het einddoel voor ogen;
5. Transparant | We zijn transparant over besluitvormingsprocessen, we maken duidelijk wat de kosten en baten van oplossingen zijn en waar die terechtkomen.

Ze werden daarbij begeleid door Squarewisers Yael Aartsma en Xenia Leito. Stroomversnelling sprak met Xenia over de totstandkoming van de handreiking: “De deelnemers werken allemaal bij organisaties die al op een of andere manier bezig zijn met rechtvaardigheid binnen de energietransitie, waardoor we vanuit die eigen ervaringen en voorbeelden goed de relatie konden leggen met de praktijk.”

‘One size fits all werkt niet’

“Inclusiviteit is een begrip dat je misschien niet meteen associeert met maatwerk, maar als je kijkt naar de context – de energietransitie in de gebouwde omgeving – dan zie je toch vaak bij groepen die buiten de boot vallen dat er onvoldoende maatwerk wordt geleverd. De one-size-fits-all-mindset werkt dan niet. Denk bijvoorbeeld aan chronisch zieke mensen die een hoge energierekening hebben omdat ze afhankelijk zijn van allerlei medische elektrische apparaten. Bij de gemeente zijn er allerlei potjes beschikbaar om daar iets aan te doen, maar toch krijg je situaties waar deze mensen steeds nét buiten de boot vallen.”

Sociaal vraagstuk

“Ik denk dat het heel belangrijk is dat we stappen gaan zetten, en dat iedereen voor zich bekijkt in hoeverre deze vijf principes daaraan kunnen bijdragen. De energietransitie wordt vaak gezien als een heel technisch onderwerp, maar het is feitelijk ook een sociaal vraagstuk. Ik hoop dat daar meer aandacht voor komt, en dat deze handreiking daaraan kan bijdragen.”

Samenwerkdag

Tijdens de volgende samenwerkdag van Stroomversnelling op 20 juni, die geheel in het teken staat van de rechtvaardige energietransitie, kunnen leden kennis maken met de vijf kernwaarden, en onderzoeken hoe ze die in de praktijk kunnen toepassen.

Verder lezen?

Hier vind je het hele interview met Xenia.