Impact maken we samen
Wil je meer weten over de landbouwtransitie en wat Squarewise hierin betekent? Jeanet gaat graag met je in gesprek! Neem contact op via vanderwoude@squarewise.com
Transitiemaker bezoekt transitiemaker # 2 Hoge kosten en een duurzaam verdienmodel – Burgerboerderij De Patrijs
Jeanet van der Woude (zij/ haar)
Johannes Regelink (hij/ hem)
Van gangbaar melkveebedrijf naar gemengd, agro–ecologisch bedrijf. Dat is de weg die transitiemaker Johannes Regelink is ingeslagen met Burgerboerderij De Patrijs. Wat komt daarbij kijken? En wat zegt dat over ons landbouw- en voedselsysteem? Collega Jeanet van der Woude bezoekt Johannes regelmatig op z’n boerderij. Samen bespreken ze de lessen en uitdagingen van De Patrijs. Dit keer: hoge kosten, gesloten kringlopen en een duurzaam verdienmodel.
Bij een gesloten kringloop in de veehouderij haal je – simpel gezegd – je veevoer van eigen land, of van land uit de buurt, en bemest je dat land vervolgens weer met mest van eigen koeien. Zonder (kracht)voer van ver weg, dus. Aan het eind van ons vorige gesprek concludeerden we dat dure grond, arbeid en machines in Nederland het sluiten van voer-mestkringlopen dicht bij huis in de weg zitten. Hoe zit dat?
Waarom is het zo lastig om de voer-mestkringloop lokaal te sluiten?
Johannes: “De gemiddelde melkveehouder krijgt op dit moment zo’n 45 tot 50 cent per liter melk. Dat is met een beetje geluk net genoeg om uit de kosten te komen, maar dan moet je wel heel goed op de centen letten. De gangbare gedachte is dat je de kosten laag kunt houden door de eiwitten en energie voor je veevoer uit het buitenland te halen. Denk aan eiwitrijke soja uit Brazilië en energierijke mais uit Oekraïne. Dat is veel goedkoper, omdat grond, arbeid en machines daar goedkoper zijn. Prijstechnisch kan een boer dus beter brokken van Oekraïense mais bij ForFarmers of Reudink in Lochem kopen, dan zelf mais of ander krachtvoer telen.”
En wat gebeurt er met de mest?
“Als je kringlopen wilt sluiten moet de mest terug naar de grond waar het veevoer op groeide. Maar onze mest gaat niet terug naar het buitenland, die blijft allemaal in ons kleine kikkerlandje. Een belangrijke oorzaak van de stikstofcrisis: via de mest komt veel stikstof in de natuur terecht, in de vorm van ammoniak. We moeten naar minder mest. En dat is een groeiende kostenpost, want mest afvoeren of meer mestopslag regelen, kost ook geld.”
Dus als je kringlopen lokaal wilt gaan sluiten, stijgen je kosten binnen het huidige systeem. Wat moet er in jouw ogen dan zo snel mogelijk gebeuren?
“Linksom of rechtsom moeten melkveehouders een hogere prijs krijgen voor de melk, zodat ze net zoveel koeien kunnen houden als past bij de veevoerproductie van eigen grond. En de overheid moet een importverbod invoeren op de goedkope buitenlandse soja en mais.”
Hoe zorg je er in de tussentijd voor dat je het hoofd boven water houdt met De Patrijs?
“Burgers zijn cruciaal om deze Burgerboerderij tot een succes te maken. Zij kunnen onze melk, die we ook verzuivelen, voor een eerlijke prijs kopen. Ons verdienmodel is gericht op lokale verkoop vanuit een korte keten voor een zogenaamde eerlijke prijs. Alleen als de directe afzet groeit kan De Patrijs het hoofd boven water houden en verder verduurzamen.”
We drinken thee en reflecteren op de uitdagingen die er liggen om als boer kosten te drukken en meer inkomsten te krijgen. Misschien toch ook een wijk als IJburg in Amsterdam Burgerboerderij De Patrijs laten omarmen? Ik rij maandelijks 1 of 2 keer naar de Achterhoek. Volgende keer wellicht met een bestelbusje. Hierover meer in ons volgende gesprek.
