Hoe marktpartijen samen het verduurzamingsaanbod steeds beter maken

Energietransitie Mensen verbinden & begeleiden Vernieuwing realiseren

Marlien Sneller (zij/haar)

Transitiemaker

Leonie van der Steen (zij/ haar)

Transitiemaker

pexels-mikael-blomkvist-8961065

Op het Marktplein Transform vinden woningeigenaren die hun huis willen verduurzamen passend aanbod. Bijzonder aan dit initiatief: marktpartijen zorgen er samen voor dat de kwaliteit van het aanbod steeds hoger wordt. Wie mee wil doen conformeert zich aan een gedragscode, waarin staat hoe je met elkaar samenwerkt. Hieronder leggen we uit welke keuzes we daarbij hebben gemaakt. Én we werpen vast een blik in de toekomst.

Passend verduurzamingsaanbod voor bewoners

Voor de meeste particuliere woningeigenaren is het verduurzamen van hun huis een ingewikkelde opgave. Bewoners wíllen wel verduurzamen, weten we uit onderzoek, maar raken vaak de weg kwijt in het versnipperde en onoverzichtelijke verduurzamingsaanbod, en haken daar op af.

Om woningeigenaren te stimuleren hun huis te verduurzamen, sloegen de gemeenten Apeldoorn, Deventer, Zwolle en Zutphen en de provincies Overijssel en Gelderland de handen ineen. Onder de noemer `Marktplein Transform’ zetten ze zich onder meer in om het marktaanbod voor ontzorging beter op de behoeften van bewoners aan te laten sluiten. Samen met Transform én met marktpartijen ontwikkelden we het Marktplein: een online platform waar bewoners passend aanbod vinden bij hun vraag naar verduurzaming van hun huis.

Marktpartijen zorgen samen voor kwaliteit en betrouwbaarheid

Het idee van het Marktplein: marktpartijen bieden verduurzamingsmaatregelen en ondersteunende diensten aan die aansluiten op de behoeften van bewoners. Belangrijk uitgangspunt daarbij is dat het aanbod betrouwbaarder, begrijpelijker en betaalbaarder moet zijn dan buiten het Marktplein. Dat betekent dat alle marktpartijen die meedoen, zich samen inzetten om het aanbod voor woningeigenaren steeds beter en passender te maken.

Deelname aan het Marktplein is niet vrijblijvend voor bedrijven. Want alleen door goed samen te werken kun je ervoor zorgen dat je aanbod beter wordt dan het huidige marktaanbod. Marktpartijen die mee willen doen tekenen daarom een gedragscode waarin de samenwerkingsafspraken en leidende principes zijn vastgelegd. 

De rol van standhouders, overheden en marktmeester

De gedragscode beschrijft onder meer welke rollen er zijn en welke taken daarbij horen. Op die manier creëer je heldere verwachtingen en kun je iemand die zich niet aan de afspraken houdt daarop aanspreken. De Marktplein-samenwerking kent drie rollen: standhouders, overheden en een marktmeester:

  • De standhouders zijn de deelnemende marktpartijen. Zij bieden betrouwbaar aanbod aan dat ze begrijpelijk presenteren, en controleren elkaars kwaliteit.
  • De deelnemende overheden ondersteunen het Marktplein met communicatie, capaciteit en middelen. Zodra zij niet meer nodig zijn om het Marktplein draaiende te houden, trekken de overheden zich terug.
  • De marktmeester schept de condities waarbinnen iedereen zijn rol goed kan vervullen. Onder andere door evaluaties te organiseren en te begeleiden, het toe- en uittreden tot het Marktplein te monitoren, en besluitvorming te begeleiden.

Feedback op vaste momenten

Hoe zorgen we dat de kwaliteit op het Marktplein verbetert? Door vaste evaluatiemomenten in te bouwen, zodat standhouders doorlopend feedback op elkaar leveren. Daar hebben ze zelf belang bij, want de kwaliteit die de ene levert, straalt af op de ander. Als er klachten over een partij binnenkomen, van klanten of andere standhouders, moet de aangesproken partij een voorstel doen hoe de kwaliteit wordt verbeterd. Na een afgesproken termijn wordt de verandering getoetst. Is die niet op orde, dan ga je van het Marktplein af. Het ‘zelfreinigend vermogen’ is dus groot.

De marktmeester faciliteert 

Om de samenwerking tot een succes te maken, is goede begeleiding nodig. Daar is de marktmeester voor. Die plant en organiseert de evaluaties, houdt de langetermijnvisie in het vizier en legt continu de verbinding tussen alle betrokken partijen. Ook zorgt de marktmeester dat alle opgedane inzichten bijdragen aan een nog sterker platform dat nog meer bewoners helpt om hun woning te verduurzamen.

Belangrijk daarbij: de marktmeester is géén beslisser, maar een facilitator. De marktmeester houdt de groep bij elkaar, bewaakt de voortgang en afspraken, en wijst deelnemers waar nodig op hun rol en eigen verantwoordelijkheid. Hij is dus niet de ‘meester’ die bepaalt wat goed en fout is, maar eerder een ‘leraar’ die iedereen bij de les houdt.

In de ontwerpfase heeft Squarewise deze rol met veel plezier vervuld. Nu is de beurt aan René van Delden van RO-ADviseurs om het Marktplein door de volgende fase(s) te begeleiden. Wij kijken uit naar de resultaten! 

Hoe kun je opschalen, en van wie is dit platform straks?

Ook als we verder in de toekomst kijken liggen er boeiende vragen in het verschiet. Hoe kun je dit model bijvoorbeeld opschalen naar andere gemeenten en provincies? Want als het in Deventer werkt, dan zou het ook moeten werken in Groningen, Zeist of Goes. Maar: de kracht van het Marktplein is juist dat er lokale aanbieders op staan, waardoor het intiem en dichtbij voelt. Hoe borg je dat als je gaat opschalen?

Waar ook over nagedacht moet worden: van wie wordt het Marktplein als de betrokken overheden zich terugtrekken? Als de hoogste commerciële bieder er straks mee vandoor gaat, dreigt een Bol.com- of Booking.com-scenario, waarbij marktpartijen hun marges verliezen aan een tussenpartij, in plaats van die te investeren in betere producten en diensten. Liever zien wij een vorm van niet-commerciele eigendom, zoals een stichting of vereniging. Welke constructie je ook kiest, het maatschappelijk belang en de belangen van bewoners zouden voorop moeten blijven staan. Dat hebben we als uitdaging meegegeven aan Transform!

Wil je meer weten over dit project? Of wil je sparren over samenwerkingsvormen waarbij partijen met elkaar de kwaliteit steeds verder verhogen? Je bent altijd welkom voor een kop koffie! Neem gerust contact op via sneller@squarewise.com.